1) Café "De Lustige Zangers" Albert Moyaertsstraat, N° 2
  2) Café bij Noïke en Tinneke, Poststraat ( nu A. Moyaertsstraat, N° 6)
  3) Café bij " Stoffel " in de Roland Sneyersstraat
  4) Café Spiek, Hundelingenstraat
  5) Café Weemans Hubert,( bij Nestrine ) Wintboomstraat
  6) Café bij Noorkes, Grote steenweg (nu beginzone van de Houtstraat)
  7) Café Vanstraelen Paul (1919-1995)en Simonne Weemans, Heiseltstraat
  8) Café Tossens, Heiseltstraat ( bij Sto's )
  9) Café bij de Pannenlepper, Jean Louis Vrankenstraat
10) Café bij De Lanciers , Jean Louis Vrankenstraat
11) Café Antoine Tavemier, Houtstraat
12) Café bij Néke van Sule en Rosine, Houtstraat, 62
13) Café bij Finneke Vanslype, Houtstraat 66
14) Café bij Tavie, Houtstraat, 70.
15) Café Vannitsen, Houtstraat 74, later omgedoopt tot "De Ton"
16) Café bij Sule, Houtstraat
17) Café bij Netje , Houtstraat
18) Café bij " Letters ", later "De Trepke's" genoemd, Houtstraat
19) Café Lindekens en zaal Welkom, Houtsraat,100
20) Café bij Maria van Pejeng, Hutstraat, 106
21) Café bij Lecocq, Houtstraat, 132
22) Café bij Marie Vanslype, Leeuwerikstraat, nu Henri Stassensstraat
23) Café Joseph Vanslype en Lea Vandevelde, H. Stassensstraat
24) Café Nond Spiek, later Concordia, Hasselbroekstraat,168
25) Café bij Bertus Jamoul en Maria Nélis, Rampariestraat, 11
26) Café bij Vanslype Judith , Rampariestraat, 18
27) Café bij Poldine, Hasselbroek 195
28) Café "bij Ponteus" nu Hof Ponderosa, Hasselbroekstr, 197
29) Bij Labye, Hasselbroek, weg naar Corswarem
30) Café St-Job, Grote Baan, Hasselbroek
31) Oud café van Bertha Cawie, Hasselbroeksteeg St-Job
32) Café bij Leva's, kruispunt Grote Baan en Hasselbroekstraat,nu "Le St-Job"
33) Café bij Emma Mélotte, Kasteelstraat, 12
34) Café bij Keiken, Grote Baan,5 Hasselbroek
35) Café Driesmans en Delbrouck-Champagne , Em. Beauduinstr, Roost-Jeuk
36) Café Taxi Vanmolle, Statieplein, Roost-Jeuk
37) Café bij Thé , Klein-Jeuk ( Rampariestraat)
38) Café bij Monke de Metser, Nieuw-Jeuk ( A. Moyaertsstraat, N° 72 )
39) Café bij Alphonsine, Nieuw-Jeuk ( A. Moyaertsstraat, N° 70 )
40) Het druk bezochte café Sardons, Boekhoutstraat, 20
41) Café Blanche Vandevelde, hoek Boekhoutstr en H. Hartstraat
42) Café Bertha Robijns
43) Café "Mijn Droom", Boekhoutstraat, 7
44) Café bij "De Bekker", Boekhoutstraat (vroeger N° 31)
45) Café bij Leen, Walenstraat
46) Café bij Prauw, Mechelsestraat
47) Het ontstaan en doorbraak van kantines en cafetarias bij clubs

Colofon - Boven

Dit boek werd samengesteld door een persoonlijk initiatief van de auteur en aan de hand van bijkomende informatie en oud beeldmateriaal verstrekt door derden en vroegere uitbaters. Het eigen bestand van de auteur aangevuld met actuele digitale foto's en verklaringen via interviews vervolledigen de inhoud en historische aspecten van het caféleven.

Verantwoordelijke uitgever, redactie, vormgeving, cover: Jacques BEX, Heiseltstraat, 49 3890-JEUK

Niets uit deze uitgave mag worden vereenvoudigd en / of openbaar worden gemaakt door middel van druk, foto kopieën, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.

Jeuk, november 2013

Persoonlijke visie van de auteur - Boven

Toen ik in april jl. mijn fotografische dorpsopnamen van " vroeger en nu " in het kader van de erfgoeddag beëindigd had voor straataanzichten, pleinen en oude gebouwen ,stond ik zodanig onder de indruk van al de verdwenen cafés dat het mij onvergeeflijk zou zijn geweest indien ik voor deze volkse ontmoeting plaatsen de geschiedenis onaangeroerd zou laten.

Zij waren eens en voor altijd de afspiegeling van het socio -culturele leven in en rond de gemeenschap en drukten hun stempel op de samenhorigheid. Sedert hun ontstaan in de 19de eeuw waren zij o.a in de steden de ontmoetingsplaats van schrijvers, artiesten, politici en handelaars. Op het platteland vonden de boeren, werklui en modale inwoner er een uitlaatklep in hun zeldzame vrije tijd uren . Toen de 20ste eeuw naderde voelde Jan met de pet zich nauwer betrokken bij het caféleven daar in elke dorpsstraat kleine drankgelegenheden uitgebaat werden door een gekende buurvrouw. De start van een café verliep zonder veel wettelijke verplichtingen, alleen het aanvragen en bekomen van een handelsregister was voldoende. Openingstaksen werden niet verreist en alleen vermelding van een uitgang " koer of cour " volstond om het hygiënisch rapport af te ronden. De bazin verrichtte haar werk en beschouwde het inkomen als een kleine bijverdienste zonder te beseffen of ze zich moest aansluiten bij een zelfstandig pensioenfonds.

Al bij al hielden de eersten stand met een kleine omzet aan de vooravond en onder de angstaanwakkerende oorlogsjaren van WO I waaronder toen wel hier en daar een braspartij gebeurde waarbij Duitse officieren zich bedronken en tot ontucht overgingen. Na het einde en de verlossing van het oorlogsgeweld trad de lust tot alcohol verslaving onder de bevolking terug naar boven. De geblonken houten klompen van de arbeiders gaven opnieuw de toon aan op de kleine dansvloeren. Hier en daar opende een nieuw café en werd er in het geniep overdadig gezondigd tegen het alcohol verbod. Hoe het verder evolueerde in onze gemeente leest u in mijn woord vooraf en inleiding. Het dagelijks cafégebeuren was vroeger bepalend in het dorpsleven en zelfs nu is hun rol niet uitgespeeld want het volstaat te kijken naar al de TV soaps zoals Wittekerke , Nonkel Jef; De Lichttoren, FC De Kampioenen, Familie, Thuis, Corsari waarin zij de spil en ontmoetingsplaats blijven voor vitale acties.

Dankwoord - Boven

Het heeft me veel deugd gedaan dat ik het Jeukse dorpsleven van vroeger heb weten te herontdekken dank zij het heropvissen van al die oude café geschiedenissen en leefbare nevenactiviteiten.

Ik heb vooral weten te waarderen hoe de huidige en oudste op rust zijnde caféhoudsters behulpzaam zijn geweest bij het verstrekken van familie gegevens en omstandigheden waarin het caféleven zich afspeelde. Stuk voor stuk heb ik me bij elk interview in de charme van hun verleden en diepgewortelde tradities gedompeld en is er telkens een warme band ontstaan. De documentatie was ontoereikend maar de verhalen die op de lippen verschenen spraken boekdelen en straalden geluk en tevredenheid uit. Ik waardeer dan ook enorm al de medewerking die me op dergelijke spontane manier werd toegezegd. Moge mijn boek daarom voor eeuwig deel uitmaken van het Jeukse culturele erfgoed.

Vooraf - Boven

In dit boek wil ik de huidige Jeukenaar bewust maken van de rol die de cafés in het dagelijks leven gespeeld hebben sedert 1900. Hun talrijke aanwezigheid spreidde zich uit over het dorpscentrum en gehuchten. Een kennismaking met hun gebouwen, ligging, uitbating oppervlakten, inrichting, nevenactiviteiten zal u een deel van de levensomstandigheden van het ogenblik weergeven. De eerste en oudste zes cafés voor 1919 kenden slechts een oppervlakte van maximum 20 m2 Een zeer kleine toog met er achter een spiegelwandrek waarop enkel glazen rustten en flessen sterke drank uitgestald stonden was de enige trekpleister naast een petroleumlamp of kaarshouder. Een drietal tafels met 3 of 4 stoelen vervolledigden de inboedel rond een duvel kacheltje.

Hiernaast een zicht op de derde generatie van duvel kachels uit 1960.

Anderzijds ontstonden er kleine bierbrouwers in Jeuk en omliggende dorpen zoals Nélis en Pieraerts te Hasselbroek, de brouwerijen van Borlo en Kerkom en zwaaiden de grotere bier producenten zoals Stella Artois, Cristal Alken en Piedboeuf de scepter bij de cafés met groot debiet. Jaren na WO II zouden deze leveranciers bijkomende waters en nieuwe limonades aanbieden en hun café uitbaters aansporen tot het financieren van verbouwingen en renovaties van de installaties en sanitaire voorzieningen. Sommige caféhouders die voordien aan hun woning een bijkomende zaal lieten bouwen en er regelmatig orgelmuziek of orkesten lieten optreden kregen dan bijzondere aankoop voordelen. Andere feestelijkheden of toneelavonden gevolgd door bal waren legio. Sommigen bouwden een kegelbaan , schutterstand of logies voor hanenzang, anderen kochten een biljarttafel of muziekbox. Maar al bij al bleek de onschuld van het vertier vaak schijn want politiek en moraal waren nooit ver weg. De vermanende vingers van een verontruste pastoor dook ook regelmatig op in de preekstoel. De tientallen drankhuizen bleven in de vrije tijd een bestendige sociale functie vervullen . Op hun initiatief ontstonden diverse verenigingen afgestemd op de vrije tijd van de bewoners maar die dan ook winstgevende activiteiten en dolle vrienden feestjes tot stand brachten in de schoot van de talrijke plaatselijke verenigingen. De meeste voorkomende bezigheden waren, kegelen, kleiduif schieten , duivenprijsvluchten, vogelpikwedstrijden, hanen gevechten ,wielerkoersen, biljart en voetbalclubs.

Reeds na de zondagsmis ontmoette men elkaar in de herbergen van de Houtstraat. Na een processie trok de fanfare vanaf de kerk naar  Hasselbroek en was de kermis geopend. Terwijl de kinderen zich vermaakten op de draaimolens en schommel, dronk het mansvolk potten bier in een herberg. In menig café speelde 's middags al een orkestje en werd er gedanst vooral tijdens de wielerkoersen. De bestelde pinten bier werden niet direct betaald maar met krijt op een lei geschreven. Omstreeks 1930 kostte een pint Cristal maar 30 centiemen en in de jaren vijftig bedroeg dit 5 Fr(0,125 €) .Werd men afgeleid door collega's aan de toog of bleef men te lang een dansje wagen op de spiegelgladde vloer dan stond men in het krijt. Zelfs de maandagavond werd er gedanst en gefuifd door de Jeukenaars en jongeren uit de buurdorpen. Film en TV- avonden kwamen meer in trek in de jaren vijftig en rond expo 1958 kreeg de Jukebox de aandacht vooral dank zij de internationale doorbraak van de Franse filmster Brigitte Bardot en zangers Elvis Presley en Rocco Granata. Door de opkomst en het gebruik van scooters (Vespa's) steeg de mobiliteit van de uitgaande jeugd. De discotheken en dancings die in de zestiger jaren aan de rand van steden groeiden, veroorzaakten een definitieve ommekeer. De jongeren toeloop naar plaatselijke dorpscafés stierf langzamerhand uit. Mede door de invoering van BTW in 1971 sloeg dan de sluiting toe in oudere staminees. Door het ontbinden van de fanfare en toneelkring, het gemis aan jonge sportvedetten en het uitdoven yan de kermisattracties of nevenactiviteiten, gleden er vanaf de jaren tachtig meer en meer cafés naar hun einde. Na optelling van een veertigtal ooit bestaande cafés in Jeuk en gehuchten blijven er tegenwoordig nog slechts drie actieve over en één die alleen in het week einde en feestdagen geopend blijft. In de deelgemeente Boekhout bestonden ooit zeven cafés waarvan de laatste rond 1990 sloten.

©De Watergroep

Rond de eeuwwisseling kenden de plaatselijke bewoners een lichte sociale vooruitgang dank zij onder andere het intensiever gebruik van de reeds bestaande spoorlijn 36 tussen Tienen en Ans. Het treinstation van Roost-Jeuk betekende zelfs een aantrekkingspool voor reisinitiatieven van mensen uit omliggende dorpen. Gepaard gaande aan dit spoorwegaanbod kende men bovendien de doorbraak van de fiets die aanvankelijk voorbehouden was aan enkele aristocraten en stilaan evolueerde tot een populair voertuig voor de gewone man en jeugd. Paard, kar en koets bleven echter de geliefkoosde vervoermiddelen voor de boeren. Zij kregen daarentegen een helpende hand door de aanleg in twee fasen van de tramlijn St-Truiden-Hannuit tussen 1909/1911 en die uiteindelijk over haar volledig tracé in gebruik gesteld werd doorheen het Haspengouws landschap op 9.03.1911. Het goederen verkeer van hoofdzakelijk suikerbieten en granen kon vanaf dan eenvoudig aan de diverse tramhaltes via wachtwagons naar het station en suikerfabrieken \/an Roost-Jeuk, St-Truiden of Truilingen afgestemd worden. Logischer wijze steeg het reizigers verkeer per stoomtram zienderogen, niet alleen door toename van schoolkinderen richting St-Truiden of Hannuit maar ook door de gewone burger voor familie bezoeken of boodschappen naar voornoemde steden en tussenliggende dorpen. Inmiddels doken links en rechts gemotoriseerde voertuigen op bij enkele notabelen. Zo was er eerst de driewieler van Benz die al puffend en gedreven door een petroleum motor enkele jaren ophef maakte bij de aristocratie maar nadien op de achtergrond verdween door de opkomst en gebruik van de automobiel in hun middens.

De directie of familie Beauduin van de suikerfabriek te Roost-JEUK had drie keurige Minerva auto's in haar bezit. De eerst volgende zouden opgemerkt worden bij boer Mathei en Oscar Sneyers. De koning der Belgen, of de Rolls Royce 40/50 in 1908 ontworpen door Barker in Londen, werd stilaan de toekomstdroom van de meesten uit de rijkere klasse. Door deze verkeersontwikkeling kwam het dorp meer in beweging en er ontstonden nieuwe cafés aan de tramhaltes. De verbroedering onder de bevolking kreeg langzaam een nieuwe dimensie dat leidde tot andere nooit geziene initiatieven. De kermissen kregen meer aanzien en werden aantrekkelijker en intenser gevierd. Het organiseren van feestelijkheden en stoeten doken geregeld op in de hoofdstraten en pleinen. Tijdens de rust- en feestdagen rond de halfoogst periode in augustus werd een nieuwe en grootse jaarlijkse kermis in het leven geroepen. Deze jaarlijkse feeststemming werd telkens een volkse belevenis waaraan iedereen zijn steentje wilde bijdragen. Een ongekende zomer stoet kwam tot leven. Groepen fietsers, versierde paardenkoetsen en voertuigen bemand door gekende middenstanders uit Jeuk en omliggende dorpen sierden telkens onder begeleiding van fanfares, pastoor en burgemeester de doortrekkende stoet. Het afsluiten gebeurde op het dorpsplein in de sfeer van orgelmuziek rond dansvloer en primitieve Vlaamse kermis standen.

In 1985 werd deze gietijzeren stookkolom gedemonteerd uit de landbouwstokerij Guilliams, gerenoveerd en heropgebouwd op de binnenkeer van het Nationaal Jenevermuseum. De kolom dateert van rood 1920. Ze is 4m50 hoog en heeft een diameter van 88 cm. Ze is opgebouwd uit 14 schotten en diende voor het stoken van alcohol van 97% alcoholvolume.

1) Café " De Lustige Zangers " Albert Moyaertsstraat, N° 2 - Boven

Reeds in de twintiger jaren van vorige eeuw startte de eerste uitbater Debruyne Gustave, bijgenaamd " den dikke " en echtgenote Louise Missotten deze drankgelegenheid. Hij speelde toen twee hoofdtroeven uit, namelijk de ligging pal aan de tramhalte en postkantoor en vlakbij het dorpsplein waar de foor van de jaarlijkse kermissen opgesteld wordt terwijl zijn echtgenote in een zijvertrek van de café een kleine kruidenierswinkel verzorgde . Naderhand in de dertiger jaren kon hij ook een paar jaar genieten over het ter beschikking stellen van het voetbal lokaal Jeuk W. Club waarin zijn jongste zoon Maurice actief was. Na het verdwijnen van de tramlijn in 1950 en even later ook het postkantoor gaf hij de fakkel door aan zijn dochter Clémence en schoonzoon Georges Dunon. Deze kocht de vrijgekomen aanpalende gronden van de trammaatschappij en schiep alzo ruimte om op die plaats in de toekomst de spiegeltent met orgelmuziek " de meüskens uit Wellen "te laten installeren tijdens de kermissen . Daagde de spiegeltent niet op dan liet hij achteraan in het café een Truiense muzikant Djef Pedal ( Lenaerts) de muzikale sfeer verzorgen. De plaatselijke wielersport bloeide toen open en de Jeukse cafébazen stichtten een sportclub voor het inrichten van diverse jaarlijkse koersen voor Nieuwelingen, Liefhebbers en later Beroepsrenners . Zodoende kon Georges in de belangstelling treden en ook sommige vertrekorganisaties en kleine aankomsten afdwingen. Inmiddels stegen ook de kriebels om het hanenkraaien een vaste stek te geven in de achtertuin waar enkele rijen hokken opgesteld werden. Het bestuur en club van de lustige zangers werd alzo boven het doopvont gehouden. Het vaste cliënteel groeide meteen bestendig aan en de kaartenspelers bevolkten daarenboven zondags voormiddag en 's avonds menige tafels. De opvolging was meteen verzekerd toen dochter, Nicole Dunon in 1965 trouwde met de waal Jean-Jean Dejeneffe uit Corswarem. Dit pasgetrouwde koppel zorgde voor een degelijke hulp en opleiding , Uiteindelijk zouden zij een zestal jaar later in 1971 de uitbating overnemen en verder uitbouwen na de dood van Clémence. Hun klantenbestand groeide toen hun zoon Joel een paar jaar later de voetbalschoenen bij Daring Jeuk ging dragen en zich ontpopte tot een

vlot schorende spits in alle jeugdcategorieën. De bijzondere bestuursvergaderingen van de voetbalclub werden bijgevolg later ook in de week gecentraliseerd in hun café. De waardin verdiepte zich volkomen in de voetbalactiviteiten en resultaten en hield systematisch alle rangschikkingen en foto's van de elftallen bij. Tegenwoordig prijkt zij nog elke week de uitslagen en rangschikking van de eerste ploeg op een vast en groot muurbord. De hanenzangwedstrijden hebben er nog steeds succesrijk plaats in de zaterdagvoormiddag en op zon- en feestdagen. De Jeukse vaste mededingers worden aangevuld door liefhebbers uit verschillende Vlaamse en Waalse omliggende dorpen om die volkssport uit te oefenen. De weerklank en het succes van deze wekelijkse wedstrijden werden reeds eerder onderstreept in de pers en televisie uitzending van het programma "terloops". De tientallen herinneringsfoto's versieren op de muur naast de toog de mooie momenten die de liefhebbers en inrichtend bestuur beleefd hebben tijdens de jongste vijftig jaren .

De huidige openingsuren van het café beperken zich tot de zaterdag en zon- en feestdagen.

Onderstaande foto toont de bestuursleden van de 2 Jeukse wielerclubs De Gele Trui en de Sportclub na fusering in 1950 bij 't café " Den Dikke " .

Twee lange overdekte rijen logies voor hanenzangwedstrijden op de zater- en zondagmorgen worden elke week opgekuist en onderhouden door de echtgenoot van Nicole. Reeds meer dan veertig jaar staan deze houten nestjes ter beschikking van de tientallen liefhebbers van dit volkssport . Hun geldinzet is relatief niet duur en de zang resultaten voor een zero of één kraai boven het totaal van het vooraf ingetekende aantal is niet echt verrijkend maar geeft wet voldoening en aansporing tot verdere deelname en mogelijke bekroning tot plaatselijk kampioen of bijzondere tornooi trofeeën. Sommigen die vrijgesteld zijn van toezicht tijdens de zangwedstrijden besteden hun wachttijd aan kaartspelen in de café. Al bij al is het een wekelijkse ontmoetingsplaats voor ontspanning.

Zoals in andere verenigingen duikt hier ook een klassiek verjongingsprobleem op dat onafwendbaar schijnt. Het aantal ingeschreven hanen stijgt wel boven het aantal deelnemende personen zodanig dat het een grote opkomst blijft uitstralen en de motivatie tot doorzetten bevordert.

Twee minuten voor de start van de zangwedstrijd worden de dieren in hun toegewezen en genummerde kooien in stelling gebracht( zie foto )

Dansorgels: In het verlengde van straatmuzikanten met draaiorgels geladen op een karretje ontstond in België omstreeks 1900 in Antwerpen de productie van dansorgels bij de firma's Mortier en Decap. Caféhouders aan de rand van steden en agglomeraties lieten hier en daar aparte danszalen met een orgel aan hun zaak bouwen en streden onderling om het grootste en mooiste orgel met de nieuwste deuntjes. Een soort kermisorgel kon in een minimum van tijd opgebouwd worden in een normaal café en gehuurd worden voor enkele dagen. Vanaf de jaren dertig ging Decap orgels bouwen met uitwaaierende accordeons, drumstellen, tamboerijn en saxofoons op het frontpaneel. Begin jaren vijftig werden elektronische instrumenten bijgevoegd. De muziek werd speciaal voor deze orgels gearrangeerd en gecodeerd middels gaatjes in de orgelboeken waar lucht doorheen geblazen werd naar orgelpijpen. Later kwamen er ook boekenwielen, zodat meer melodieën aaneen konden worden afgespeeld. In de jaren tachtig werd de muziek met behulp van cassettebandjes geprogrammeerd en recenter met sd-cards via computers. Maar nog steeds functioneert 90% van de orgels met boeken. Omdat danszalen en cafés minder in trek zijn ontwerpt Decap voor liefhebbers thuis kleine muziekautomaten, qua uiterlijk een combinatie van dansorgel en jukebox. In de Kempen treft men nog horecagelegenheden als Heidelicht en De Kaasboerin waar bejaarden met bus aanlanden om er te komen dansen.

2) Café bij Noïke en Tinneke, Poststraat ( nu A. Moyaertsstraat, N° 6 ) - Boven

Werd bijna gelijktijdig onder de doopvont gehouden als het café bij " Den Dikke " twee huizen er vandaan. De uitbaters Bailly Florent en echtgenote Martine hadden één zoon Guillaume en twee dochters, Jeanne en Simone die in de dertiger jaren wat jonger volk trokken . Er waren nooit bijkomende speciale organisaties op touw gezet om massa's mensen te lokken. Men kwam er om een pint te drinken en wat te kaarten. Toch belette het hen niet om bij de kermissen een harmonicaspeler in te huren en het plezier aan te wakkeren tot een gezellige dorpsfeer die de plaatselijke aanwezige families tot dans en vertier aanspoorden. Na WO II deed Tinneke nog een paar jaar beroep op accordeon virtuoos Fidel Tilkens tot in de beginne van de vijftiger jaren haar keuze viel op een agentschap en uitbating van de winkelketen ' Coöperatief "

beter gekend als " De Welvaart " dat een einde stelde aan haar caféleven en voor dochter Simone een bijkomende aantrekkelijke bezigheid was.

Een zicht op de voorgevel van het oude café laat niet vermoeden dat dit ooit de ontmoetingsplaats was voor spontaan kermisplezier en winkeluitbating .

3) Café bij " Stoffel " in de Roland Sneyersstraat - Boven

In navolging van de andere Jeukse herbergen brachten uitbater Onkelinx Maurice en echtgenote Lhoest Laure aan de vooravond van de oorlogsjaren op hun beurt een nieuw leven in de toenmalige Pispotstraat waar ze zich vestigden na hun verhuis uit Hundelingen . Maurice was niet de eerste de beste want zijn bekendheid in het uitgangsleven in de omliggende dorpen was een vaststaand feit en leverde hem de bijnaam " Stoffel " op. Zij hadden drie kinderen waaronder de zonen Clement en Gaston alsook een dochter Monique. Binnen de activiteiten van het café was Laure de baas al was zij van Franstalige komaf. Zij had kennis gekregen met haar man tijdens het werk op de Ecrémeuse Mélotte in Remicourt in de periode dat ze bij haar tante daar in bet dorp inwoonde. Naast de herberg bezaten ze een feestzaal waar de vroegere eigenaars, Simonis, toneelopvoeringen en dansavonden organiseerden. Voor WO II vonden er reeds kinema vertoningen met stomme films en kegelwedstrijden plaats. Na de overname van Stoffel minderde de omzet gevoelig tijdens de oorlogsjaren. In de jaren 1943/45 werd Maurice voorgedragen maar nooit benoemd als burgemeester van de gemeente Jeuk.

Na het einde van WO II baatte de zoon Clement er de kinema " vïctory" uit tot in 1949.(het ingangsticket bedroeg toen 14BFr)Doorde opkomende wielersport en plaatselijke renners als Vannitsen en Dingens trad Stoffel ook toe tot de " Sportclub " die de cafébazen samen oprichtten in 1950. Terwijl zoon Gaston thuis een wekelijkse pianoles volleerde dank zij musicus Humblet uit Waremme ging Maurice op zoek naar een nieuwe uitdaging . Hij vond die in Ougrée tegenover de uitgangspoorten van de fabrieken Cockerill. Een jaar later was de ganse familie verhuisd naar het Luikse waar het Café des Hauts Fourneaux hun nieuwe thuishaven werd. De microbe voor het inrichten van wielerkoersen voor zijn deur in Jeuk loodste hij mee naar zijn nieuw verblijf want zoon Clement ontfermde zich snel tot het jaarlijks op touw zetten van de beroepsrenners wedstrijd Antwerpen - Ougrée. Gaston die vakbondsafgevaardigde werd in de fabriek bracht het twintig jaar later tot schepen van Ougrée en werd later volksvertegenwoordiger voor de PS alsook uiteindelijk nog burgemeester na de fusie met Seraing. Zijn dochter Laurette schepte het nog tot hogere toppen en is inmiddels onafgebroken al meer dan twintig jaar een belangrijk minister. Na hun vertrek uit Jeuk kocht Jef Vanmechelen het Jeukse pand en startte er in 1961 de wasserij St-Joris die er gevestigd bleef tot in 1988.

De hieronder afgebeelde foto van hun Jeukse woning " Stoffel" gecombineerd met café en feestzaal was oorspronkelijk eigendom van de familie Simonis. Nu ligt het pand er min of meer desolaat en verlegen bij in de smalle dalende oude Pispotstraat die sedert de zeventiger jaren omgedoopt werd tot de benaming Roland Sneyersstraat.

in deze straat woonden tot In 2010 de meeste oudere mensen gemeente Jeuk. Velen benaderden de ouderdom van negentig jaar, Slechts één oude strijder uit WO I heeft er gewoond. Namelijk Bergers Hyfoertus bijgenaamd de schoenlapper. Hij was afkomstig uit Aalst en trouwde te Brustem met Vanmechelen Thérèse . Hij kwam zich nadien prompt te Jeuk vestigen { naast de café: zie partieel linkerdeel van foto ) om alzo -en beetje dichter bij het treinstation van Roost-Jeuk te komen en zodoende tot een snellere verbinding met zijn werkplaats 'm het Luikse te geraken.

Aansluitend op het Jeukse imago van de familie " STOFFEL " vindt u hieronder de twee meest legendarische nakomelingen Gaston en Laurette. Zij maakten het weliswaar in de politieke wereld . Hun nationale populariteit is nog steeds up to date. Hun Jeukse kom af dragen ze nu nog steeds hoog in het vaandei Jaarlijks brengen ze bij Allerheiligen een bezoek aan de afgestorven familieleden die begraven liggen op het kerkhof van Jeuk. Gaston volgt nog steeds op de voet de gebeurtenissen rond zijn jeugdvrienden en gemeentelijke aangelegenheden in Gingelom.

4) Café SPIEK, Hundelingenstraat - Boven

Inmiddels en op vraag van dranklustige klanten legde hij een openlucht kegelbaan aan. Op bovenste foto zicht op een kegelbal opgooi door Leopold Giraerts met supporters en medespelers die de omvergevallen kegels vlug telden. Daaronder de eerste deelnemers aan hanenzang in 1948 met bazin Maria en Nond Spiek centraal geknield vooraan. Zondags in de morgen kwamen de hanen aan bod en in de namiddag werd er druk geoefend en gekegeld. Bij de kermissen en speciale feestdagen trok hij spelers aan van

buiten de gemeente. Er vonden dan ploegenwed strijden en weddenschappen plaats die met enkele pinten bier werden afgerond. De kegel opsteller was meestal een jongen uit de buurt zoals Romain Medats die van 's middags tot 's avonds laat zijn job deed en al op 13 jarige ouderdom die dag toch 700 fr binnenreef (17,5€). Door de vele aanwezigen stak dochter Gaby een handje bij achter de toog en tapkraan. Sedert 1939 kwamen de jagers er regelmatig bijeen vanaf het ogenblik dat de jacht open gesteld werd. Na de verse

Na de verse oprichting van de hanenzang club in 1948 groeiden snel het aantal mededingers uit de ganse gemeente en zelfs daarbuiten. De zanghokken werden parallel en met de voorkant langs de tuinhaag opgesteld en de liefhebbers zaten en stonden overdekt op ongeveer drie meter afstand. Door de toenemende deelnemers drong zich een eerste kleine vergroting van de gelagzaal in 't café op. Na een tijdje kreeg de organisatie te kampen met concurrerende hanenzang wedstrijden bij andere café uitbaters en werden de zanguren in overleg met elkaar afgestemd. De opkomst van de jonge Jeukse coureurs bracht echter wel nieuw bloed tot leven en Spiek voelde het opportuun om als medestichter van de Jeukse sportclub enkele aankomsten of vertrek van wielerkoersen voor de deur van zijn café te laten plaatshebben.

Op bovenstaande foto ziet u zes cafébazen op vergadering bij Sp.ek op een zondag ter bespreking van hun jaarprogramma : Guilliams Clement, Dunon Georges, Bex René, Isthaz Pierre, Vannitsen Joseph, Onkelinx Ferd.nand.

Dochter Gaby , inmiddels getrouwd met Walthere Aerts uit Mielen (1922-1997) nam in 1952 de uitbating probleemloos over. Zij wist met de gekende leveranciers het vertrouwen verder uit te breiden en de klanten hun pint Stella of Cristal op een goed gekoelde wijze aan te bieden. De sporadische hanengevechten konden ook in het geniep in de aanpalende weide doorgaan en tijdens de kermissen bracht de muzikale familie VilJGEN met hun orkestje de verwachte leute en plezier tot stand. De verjongde aanpak van Gaby trok wel een nieuwe reeks klanten van buiten de gemeente aan . Kaartspelers en begrafenis bezoekers gaven er mekaar regelmatig rendez-vous in de weekdagen. Na enkele jaren beslisten Gaby en Walthere meer aandacht te besteden aan de jeugd . In 1962 gingen ze dan over tot het bouwen van een zaal die aansloot met het café. Dans of feestavonden met optredens van zangers werden legio. De Jeukse verenigingen en families konden tevens onder aanvaardbare voorwaarden de zaal afhuren en gebruiken voor hun vieringen. De voetbalclub Daring Jeuk gebruikte de feestzaal voor hun jaarlijks kerstfeest voor de jeugd en aanvankelijk ook hun bal met optredens van een zanger of gekende zangeres. De tapkraan moest wel zelf door de huurder afgerond worden door middel van bijkomende dienstentafels en bassins waarin de flessen drank gedompeld werden rond ijsblokken die men zelfs tot in Tongeren in de ijsfabriek moest gaan bijhalen.

De hieronder afgebeelde foto's tonen een zicht in de feestzaal en in het café waar Maille Tut zijn verjaardagsfeest vierde.

Van L naar R : Maille Tut, Huskin, Jamoul Jef, Coenen Maurice, Onkelinx Victor, Nélis Ghislain, Schalenborgh Georges, Ulens Less en Gaby Spiek.

De hanenzang activiteiten begonnen te lijden onder deze nieuwe aanleg en in 1968 stopten die definitief. Dit was waarschijnlijk in het vooruitzicht van de oprichting van een cafévoetbalclub in 1971 en in navolging van de tien jaar eerder ontstane voetbalclub Daring Jeuk die toen in 1967 verhuisde van Hundelingen naar een centraler gelegen weide waar later het sportcentrum door de gemeente zou worden aangelegd. De vrije tijd die de voetbalspelers in de liefhebbersbond besteden kwam ten goede aan de café uitbating . Na een paar jaar werden er echter kleedkamers en kantine gebouwd aan te toegang van hun voetbalveld en daalde meteen haar café omzet. Bovendien stopten onze Jeukse wielervedetten reeds een paar jaar eerder alsook de sportclub en het aantal koersen. Als kleine tegenmaatregel kwam er wel in 1977 een biljartclub tot stand onder impuls van voorzitter Missotten Marcel. Ze kreeg de naam BC SPIEK. Gaby bleef naarstig verder doen tot ze in 1988 definitief stopte met de café uitbating. Op haar 88 jarige ouderdom blijft ze nochtans actief aan de tapkraan in de kantine van de gefuseerde clubs HUVO en Daring Jeuk .

5) Café Weemans Hubert, (bij Nestrine) Wintboomstraat - Boven

In dit vooraan gelegen woonhuis in de aanvang van de toenmalige Paddenstraat richtte Hubert samen met echtgenote Nestorine Schepers een

café in. Zij hadden drie dochters, Gabrielle,Simonne en Josephine en twee zonen Henry en Roger. De smalle veldweg was in de dertiger jaren toen nog lichtjes verhard met kleine kiezelsteentjes. Na WO II van 1946 tot 1950 bleef het bezoekers aantal constant volgens de vooruitzichten. De dochters trouwden en de jongste zoon Roger( 1932-1991) moest aan de ouderdom van zeventien jaar de toestemming van de koning vragen om te mogen huwen met een meisje uit Tongeren, namelijk Thérèse Konings (1928-1988). Nadat die goedkeuring administratief afgerond werd ontstonden er weliswaar problemen in verband met zijn legerdienst . Zijn oudere broer Henry was bereid om in zijn plaats naar het leger te gaan. De administratieve rompslomp geraakte echter niet rond. Wat later sloeg het noodlot toe daar Henry verongelukte ingevolge een werkongeval in de fabriek Espérance Longdoz te Luik. Na dit voorval was de maat vol voor Hubert en Nestorine en zij besloten te stoppen met café uitbating.

6) Café bij Noorkes, Grote steenweg ( nu beginzone van de Houtstraat) - Boven

Deze kleine drankgelegenheid ingericht sedert 1899 in één van de dubbel gebouwde bescheiden woning werd uitgebaat door vrijgezel Lenore Bex. De ligging aan de afslag naar Boekhout en aanvang van de toenmalig druk gebruikte veldweg langs Sneyers kapel richting Heiselt was doorslaggevend. Vanaf 1911 kon zij genieten van opstappende of thuiskomende reizigers aan de vers aangelegde tramhalte vlak tegenover de afslag naar Boekhout. Dank zij de voorziene rangeer sporen voor verladen van bietenoogst bracht dit ook wat geregelde activiteiten en vooral klanten aanbod tot stand. Dra wist zij enkele trouwe wekelijkse bezoekers tot haar vast klantenbestand binnen te rijven en een familiaal onderonsje op te bouwen. Haar inkomsten waren al bij al maar pover doch haar sobere levensstijl hielp haar om overeind te blijven na beide wereldoorlogen. Zij werd algemeen beschouwd als zijnde de propere en kuisende patroon. Na WO II ,vanaf 1946 , nam ze haar 18 jarig nichtje , Mathijs Josée in dienst die als kersverse miss nieuwe klanten aantrok maar twee jaar later elders instapte. In 1948 stierf Noorke en werd in alle eenvoud begraven.

Deze bovenstaande foto toont de huidige bouwtoestand van nieuwe woningen waarvan de eerste ongeveer op de plaats ingepland werd van het vroegere café

7) Café Vanstraelen Paul (1919-1995)en Simonne Weemans, Heiseltstraat - Boven

Hun woning hierboven afgedrukt werd circa 20 jaar na hun dood inmiddels gerenoveerd door de nieuwe eigenaar en buur Willy Massa.

8) Café Tossens, Heiseltstraat ( bij Sto's ) - Boven

In navolging van Paul Vanstraelen nam vrijgezel, Josée Tossens, zes maanden na diens initiatief de beslissing om ook een café te openen in de zomer van1968 na de stopzetting van hun familie Jabeur, Hun boerderijtje lag juist achterde kapel en er was ruimte ter beschikking in de voorvertrekken van de woonst.

Een beetje aanpassingswerken waren voldoende om een ruim gelagzaal in terichten met zicht op de kapel en omgeving. Josée was echter een laatbloeiermaar kreeg op de ouderdom van 34 jaar kennis met Lucien Roosen uit Hasselbroek met wie ze in 1969 trouwde al was haar partner 14 jaar ouder dan zijzelf. Haar zus Jacqueline nam toen de zaak over gedurende 20 jaar. Hun basisklanten bestonden uit biljarters, kaartspelers, landbewerkers en gewone werklui. Het was een publiek geheim dat er achter de stallingen of diep gelegen weide jaarlijks meerdere hanen gevechten plaats hadden. Het doel bestond er in om het drankdebiet in de café op peil te houden door de opkomende liefhebbers. Een groep jongere Jeukse meisjes verschenen regelmatig over de vloer en lagen meestal aan de basis van plezierige momenten en danspartijen ter gelegenheid van de kermissen. Josée onderstreept wel dat zij van bij de start zorgde voor een degelijke en kostelijke koelgroep installatie die in staat was om 100 tonnen bier te verwerken onder aangepaste stabiele temperatuur.

Sedert haar ouderdomspensioen bekommert ze zich als wedu//e o;er haar gehuwde dochter Caroline en drie vrouwelijke kleinkinderen. Veronique, dochter van Jacqueline zaliger betrekt nu de woonst en oude caféruimte.

Toemaatje over de " combats":Het houden van deze hanengevechten is een traditie die reeds in de middeleeuwen uitgroeide tot een vorm van volks sport. Internationaal is deze sport nog steeds gedoogd in Japan, Indonesië, Thailand , midden Amerika in Costa- Rica en Cuba. In Ierland en Engeland zijn de beestjes grof wild omdat de hanengevechten in Thailand en het Verenigd Koninkrijk zoveel op elkaar lijken. In sommige landen vechten deze dieren zonder sporen. Tot in het begin van de twintigste eeuw vierden de tornooien hoogtij. Zij werden trouwens door de adel, notabelen en geestelijkheden aangemoedigd en bijgewoond. In 1929 werd in België het wettelijk verbod op de hanengevechten afgekondigd ingevolge de ontstane weddenschappen en geldspel. fn de twintigste eeuw heeft de dierenbescherming de jacht geopend op deze spelen. Het bekvechten kreeg alzo meermaals een juridische staart.

De organisatoren betrappen was uiterst moeilijk omdat het gevechtsport doorging op verborgen plekjes en waarnemers op de uitkijk stonden. Mevr Tossens Josée die reeds gedurende jaren ermede betrokken was als supporter, heeft de tijd nog gekend dat de gendarmen per fiets en per twee onverwachts opdoken. Deze mannen van de wet kwamen meestal kijken en controleren ingevolge een overschrijving doch ze stelden zelden een PV op want er werd hun al iets in de vuist gestopt en ze dronken te graag een paar wittekens Josée voegt er aan toe dat diegenen die hun "quinzaine" verspeelden met gokken of illegaal kaartspel na de vechtpartijen, gewoonlijk hun loon thuis toch niet afgaven. Ja, de tijd dat de kepi's opdaagden per fiets was niet onaardig.

Toen ze latere jaren zelf per combi kwamen inspecteren reden ze eerst een paar keren op en af de straat om zich te tonen zodat iedereen de tijd kreeg om het hazenpad te kiezen of de beesten ergens op te bergen. Wijlen Jozef Claes uit Boekhout, animator van dergelijke kampen, zei me eens dat de eigenaars van de beesten andere schikkingen troffen . Zij duidden namelijk een stroman aan die aan de heren van de wet moest verklaren dat de hanen allemaal zijn eigendom waren. Vervolgens maakten de gendarmen voor hem alleen een PV op dat hij nadien kon bekostigen door een geldomhaling onder de aanwezigen kijkers en organisatoren. De stroman wist telkens goed op voorhand dat de geld inzameling zou slagen indien ze op heterdaad gepakt werden. Avondwedstrijden in gesloten ruimten waren soms de aangewezen bescherming om niet door gealarmeerde rijkswachters en controleurs opgejaagd te worden. (ter inzage hierna mijn art. voor de Heemkundige Kring)

Jozef vergeet nooit de avondpartij die te Buvingen doorging op de zoldering boven de varkensstallen van de winning Terwing. Meer dan honderd vijftig personen waren er aanwezig al was de grootste inzet per koppel slechts tweehonderd vijftig franken. De ganse binnenkoer en achterkant van de hoeve stond vol geparkeerd met auto's en er werd aan de lopende band jenever drupke's geschonken. Tijdens deze volksopkomst dreef de passie ten boven.Al zijn inmiddels de kwekers meer bezig om zich toe te leggen op het kweken van gegeerde sierhanen dan toch betwijfelen we of de traditionele hanengevechten in Vlaanderen totaal uitgeroeid zijn.

NB: te Jeuk en meer bepaald te Hasselbroek vierde de hanenmaatschappij St-Georges haar zilveren jubileum op 1 maart 1871. Het diploma werd opgedragen door alle bestuursleden aan hun voorzitter met name kannunik Stassens Amold. Het ingekaderde document is nu nog steeds in het bezit van Stassens Charles en vermeld de namen Bormans, Busmans, Matheï enz

9) Café bij de Pannenlepper, Jean Louis Vrankenstraat - Boven

Hoogstwaarschijnlijk de oudste gekende café in het gehucht Heiselt De uitbating was in handen van Camille Louis (1893-1967) en echtgenote Josephine Nélis ( 1894-1981).AIs lokaalhouder van de voetbalclub Daring Heiselt had Louis onder WO II tot plus minus 1955, een aanzienlijk potentieel klanten. Zijn zoon Julien was toen al uitgeweken naar Bilzen en bewaarde voor eeuwig een geldsom van ongeveer 5000 Fr ( 125 € ) via de PCR op naam van de voetbalclub. Bij de twee jaarlijkse kermissen was het telkens volle bak tot in de vroege uurtjes. De meeste bezoekers kwamen uit de nabijgelegen dorpen Rukkelingen en Mechelen-Bovelingen te voet langs veldwegen, sommigen eerder om aan geldspel met de kaarten niet te ontbreken , anderen om te blijven plakken op de tonen van accordeon muziek met jazz en leuke volksliederen. In 1956 werd de kiezelweg naar het gehucht vernieuwd en verbreed aangelegd in beton. Het clubcomité poogde het daarop volgend jaar de clubkas te spijzen met het inrichten van een wielerkoers. Die poging werd niet herhaald. Na de dood van Camille werd de slechthorende Fine al eens verrast door een bepaalde kliek van klanten die haar een poets probeerden te bakken. Zij stopte uiteindelijk nog voor de invoering van de BTW in 1971.

De voorgevel van het gebouw onderging aanpassingen en verschuiving van vensters en voordeur. De caféaanblik van het vroegere staminee verdween

10) Café bij De Lanciers, Jean Louis Vrankenstraat - Boven

Was een doodgewoon dorps café uitgebaat door Guilliaume Massa die de bijnaam " de Lanciers " verwierf, waarschijnlijk uit zijn leger periode, maar die minder in de belangstelling stond dan de overbuur " de pannenlepper " maar toch een degelijke bezoekers trend bezat. Als laatste woning richting Hasselbroek of Corswarem betekende de café ook een laatste stop met verfrissing voor boeren en landarbeiders alvorens die naar huis terug keerden. De baas en echtgenote Séraphine hielden zoals vele gemiddelde gezinnen er twee koeien op na en een paar varkens. Bovendien hadden ze een gehandicapte dochter die meer hun aandacht opeiste. De begrafenis uitvaart van Guilliaume werd in Heiselt voor de eerste keer verzorgd door de gemotoriseerde lijkwagen Jacob-Massa uit de Langstraat te Jeuk.

Na hun dood verliet hun zoon " Wieke " Massa ( Wieke van de Lanciers } zijn kleine woning die even verder op gelegen was als de boerderij Wauters-Fransis en vestigde zich tot aan zijn overlijden in de woonst van het cafégebouw.

Dit gebouw werd na de dood van de " lanciers " betrokken door verscheidene huurders uit de Heisettse familie Butenaerts en later aangekocht en verbouwd door de nieuwe Waalse eigenaar Beaudoux die zich inmiddels gescheiden heeft van zijn echtgenote en haar de lasten overliet. Het huis heeft meerrrtaafe te lijden gehad van water overlast maar dit euvel werd opgelost door het aanleggen var) een wachtbekken ( drie honderd meter achter de woning ) door de overheid in overleg met de gemeente.

11) Café Antoine Tavernier, Houtstraat - Boven

Oit groot café was beter bekend als " Twan de Verver " en gelegen vlak tegenover de ingang van de St-Joris kerk. Toine was eigenaar van een grote fruitweide die zich over zeventig meter langs de Houtstraat uitstrekte en een hellend terrein kende tot achteraan het wandelpad dat naar de school liep. Aanvankelijk stond er een klein huisje op de hoek van de weide die Twan liet afbreken .Op die plaats bouwde hij de woning met achteraan een ruime feestzaal waarin o.a toneel, dansavonden, rolschaatsen doorgingen en ook gekegeld werd op de aangelegde kegelbaan die tot aan de scène doorliep. In de gelagzaal van de drankgelegenheid stond een grote biljart voor drieband spelen. Onder hun vaste gewone bezoekers telde men veel middenstanders en mensen urt de culturele en politieke kringen die zondags na de hoogmis biljarten. Na WO II was het lokaal van de gewestelijke en plaatselijke liberalen er ook gevestigd. Twan was getrouwd met lambertine en had in feite vïer zonen en twee dochters .De drie oudste zonen werden eveneens verver terwijl de dochters achter de tapkraan postvatten. Na de dood van Antoine in 1935 werden de drie ververs zelfstandig en deden naarstig verder hetzij afzonderlijk of in groepsverband. Al moet gezegd worden dat zij kort na de oorlog de koestal lieten leeglopen en het kleine boerenleven van Twan niet verder doortrokken. Hun interesse beperkte zich nog alleer tot het oogsten van de fruitopbrengst in de achter gelegen weide voorzien van talrijke hoogst bomen.

In 1946/47werd de zaal tussendoor gebruikt voor "crochet" zangwedstrijden met animator Pol Cabus van radio Limburg en optredens van Jan Verbraeken, Will Ferdy en Henk Debruyn. Nog voor het afsterven van Lambertine trouwden al twee zonen en de twee dochters. De jongste, Blanche nam met haar echtgenoot Pierre Isthaz de café uitbating over. Inmiddels stierf ook de zoon en vrijgezel Napoleon. De vier gehuwden konden allen een huis inplanten op een perceel van de fruitweide die zich rakelings langs de Houtstraat uitstrekte. Urbain baatte er een verf en hangpapier winkel uit terwijl Jeanne samen met zwager Pierre een likeurwinkel met rookartikelen opstartte. De jongste zoon Camille die ook vrijgezel was vervoegde zijn jongste zus in haar nieuwe woning. Na het leeglopen werd het complex verhuurd maar de huurders waren niet in staat om regelmatig winstgevende activiteiten te organiseren in de feestzaal. De toneelkring " Onder Ons " zonder afscheidnemende toneelleider Urbain Tavernier verhuisde in 1955 naar zaal Welkom. Na een poosje werd het cafépand verkocht aan de Post die zich er meerdere jaren vestigde totdat uiteindelijk de parochiale werken overgingen tot de definitieve verwerving van het ganse gebouwencomplex.

Beide onderstaande foto's tonen u de vriendelijke groepssfeer onder de klanten bij Twan de Verver. Op de bovenste herkent men Paques Henry, Blanche Tavernier (tweede van L ) daarachter Bormans Lom, met hoed Bollen Armand of ( Maille van Seuris), dan X , Jeanne Tavernier, Paques Marcel, Guilliams Jef, vooraan Vandormael Victor, Tavernier Urbain en Petit Vandensavel met kind.

Op deze foto ziet men L: Tavernier Napoleon, Vandormael Victor, Vandensavel Petit, Medats Jean, Bex Marcel, Tavernier Jeanne en geknield vooraan X.... Onderstaande foto toont de huidige voorgevel toestand van het cafégebouw . De bakkerij staat op de plaats waar vroeger de koestal met schuurtje stond .

12) Café bij Néke van Sule en Rosine, Houtstraat, 62 - Boven

Rosine gekiekt tijdens een feestje met haar broer Georges wonende in het Luikse Zijn bezoek was altijd niet opportuun aangezien hij als controleur van de accijnzen niet wenste getuige te zijn bij het inschenken van jenever ,n café

Toen in december 1944 de Amerikaanse troepen kwamen uitrusten tijdens het Von Runstedt offensief in de Ardennen en een bataljon in de gemeente ingedeeld werd voor overnachting in de school, zalen, boerderijen, kasteel en bepaalde woningen voor de officiers ,kreeg het café van Néke en Rosine de zogezegde voorkeur om de permanente Staff in het café te laten postvatten met zeven personen en hun administratieve toebehoren. Dit vermeende voordeel aangeprezen door de toenmalige gemeente ambtenaar bleek eerder een groot nadeel te zijn want de café uitbating viel volledig stil en de hele groep officieren die elders in het dorp onderdak hadden kwamen zich 's avonds er regelmatig verzamelen om zich te bedrinken met eigen whisky tot overmaat van de schade die ze als razende cowboys aan de mooie toog van de inrichting veroorzaakten. Na de oorlogsjaren voelde men langzamerhand het cafébezoek heropleven en kregen de kermisdagen opnieuw dolle vermaak momenten. Ze werden jaren aan een stuk muzikaal verzorgd door "Milleke de Blenne " uit Montenaken begeleid met jazz en trommel door zijn oom Weemans en later door diens zoon Roger. Hun liedjes troffen de meeste mensen door hun populaire achtergrond en tijdens de korte onderbrekingen sloeg Milleke babbels met de meeste klanten die hij allen herkende op basis van hun stem. De klassieke vogelpikwedstrijden werden opnieuw ingericht en nu en dan was er een hanengevecht op touw gezet in de omgeving van het café. Politieke meetings georganiseerd door de socialistische partij kenden een goed onthaal want ze trokken 's avonds veel arbeiders en belangstellenden naar het opendeur debat in het café .

Om de stijgende belangstelling naar de nationale voetbalcompetitie op te vangen kon Rene het plaatselijk depot van de pronostieken PRIOR binnenrijven. Wekelijks kwamen er tien tot vijftien personen hun ingevulde bulletins binnenleveren op de zaterdagnamiddag. De pronostieken en geld inleg bedragen werden dan 's avonds opgehaald per fiets door de regionale verantwoordelijke, de Heer Louis Lacroa uit Buvingen die ze nadien naar St-Truiden bij Vanhulle op de Markt moest inleveren voor 24 u. Na het uitdoven van de lokale voetbalactiviteiten werden er sporadisch wielerkoersen ingericht voor dorpelingen over de ganse halve lengten van de toenmalige Houtstraat. Dit was wel een voorbode aan de opkomst van jonge wielrenners zoals Vannitsen en Dingens die in 1949 de eerste stappen waagden met de onderbeginnelingen m de schoot van de KBWB. Het initiatief van deze jonge knapen lag wel onmiddellijk aan de basis van de oprichting tot een steunende sportclub samengesteld door de caféhouders en waarvan René de voorzitter werd en Pierre Isthaz de penningmeester. De invloed van de gele trui jn de ronde van Frankrijk zorgde inmiddels voor het opstarten van een tweede club in de gemeente . Om mekaar geen verdere concurrentie te veroorzaken ontstond er in 1950 een fusie van beiden met het gevolg dat in de navolgende jaren vijftig, per jaar, tientallen koersen plaatsvonden met aankomsten die evenredig verdeeld werden over de caféhouders in de gemeente op uitzondering van die uit Hasselbroek.

Men kende toen zeven gouden jaren in deze sportbedrijvigheid. Voor sommige jongeren lag de weg naar de cinema wel open tijdens de zaterdagavond en 's zondags vanaf veertien uur in Waremme of St-Truiden Toen de Jeukse coureurs beroepsrenner waren geworden daalde de lokale opkomst zienderogen daar ze hun sport meestal in verafgelegen regio's gingen uitoefenen en de hevigste supporters thuis niet meer aan bod kwamen. Het klanten verlies in de café werd deels opgevangen toen de meisjes Romaine en Monique in 1954/55 hun ouders konden overtuigen om een occasie juke-box Wurlitzer te kopen voor 1100 €. Tijdens de gewone zondagen vonden er alzo eindeloze danspartijtjes plaats onder jong en oud. In 1957 werd de eerste muziekbox al vervangen door een nieuwe Seeburg waar men een groter keuze had in aantal platen en voor de prijs van vijf Fr drie selecties kon maken.

Twee huizen verder dan het café bij Finneke baatte Octavie Simonis, echtgenote van Frans Morren, sedert 1941 een café uit nadat ze teruggekeerd was uit St-Truiden waar ze meer dan één café had gerund. Haar laatste Truiens verblijf was gelegen op de hoek van de markt, yoor iedereen beter gekend als zijnde " De Astoria ". Haar ouderlijk huis in Jeuk stond in de Pispotstraat en werd verkocht aan Onkelinx Maurice ( Stoffel ). Haar echtgenoot Frans die de bijnaam " Païnneke " kreeg hield zich bezig met het verzorgen en verkoop van varkens en vooral het ten dienste stellen van een beer.

Nadat Frans stierf in 1946 gooide Tavie de boeg om en stopte ze met café om zich specifiek elke dag te voet met de beer en de zweep in de hand naar alle hoeken van het dorp te begeven om zeugen te laten bevruchten. Ze splitste haar bewoonbaar gedeelte en café van elkaar en stelde dan café met resterende woon- en slaapvertrekken ter beschikking van een huurder. Zij behield een smalle lange eetkamer met keuken en aanpalende slaapkamer. De stallingen voor de beesten lagen vooraan in de tuin zodanig dat haar uitstapjes met de beer door de woonvertrekken startten en eindigden. Reeds in 46 landde de familie Vannitsen als eerste huurder die later opgevolgd werd door juwelier Legros Francois uit Berloz en nadien door de particulier Francis Roger uit Mielen en verder nog door de Jeukse familie van Jos Forier.

15) Café Vannitsen, Houtstraat 74, later omgedoopt tot "De Ton" - Boven

Zoals reeds vermeld in vorige bladzijde startte de familie in 1950 met hun eigen nieuw gebouwd café. Hun bestaande klanten volgden nauwgezet naar het nieuw adres maar door de successen die zoon Willy dat jaar als jong wielrenner behaalde met zijn dertig overwinningen bij de beginnelingen steeg de klantenaanwinst in ruime mate. Vele sportmensen uit Jeuk en omliggende gemeenten plantten er vanaf toen hun stamcafé. Dikwijls werd er door de trouwste supporters gefeest en de top werd bereikt in 51 toen Willy het kampioenschap van België voor nieuwelingen in Verviers won. De belangstelling bleef groeien en trok verschillende bezoekers uit veraf gelegen regio's die speciaal in de week passeerden om Willy te ontmoeten bij hem thuis. Moeder Melanie Bex ( 1906-1992) was de spreekbuis en zette alle puntjes op de I . Zij kon alle aspecten van elke koers doorlichten en ontpopte zich trapsgewijs tot een kenner in de wielerwereld. Zelfs toen Willy beroepsrenner werd vond ze heel gezwind haar weg in de deals en handel van de bekendste sport managers en journalisten. Eindeloze discussies behoorden tot de charme van elk cafébezoek. Zij was dan ook beslissend met de installatie van een televisie die vanaf 1955 dagelijks in het openstaand vertrek achter het café ter beschikking van iedereen stond.

Sommige dorpsbewoners en families kwamen 's avonds in groep naar uitzendingen kijken. Het sportnieuws dat 's avonds om 20 uur samenvattingen van koersen vertoonde kende dan ook regelmatig druk commentaar en twistpunten waarin de mening van ieder aanwezige aan bod kwam. Dat was de sfeer waarin een pint bier gedronken werd bij Vannitsen. De twee dochters Lucienne en Albine alsook Willy's broer Lucien trouwden en vestigden zich op een boogscheut in Jeuk . Naar het einde van de café uitbating toe trokken Melanie en echtgenoot Jef zich terug in een flat die ze zelf aangebouwd hadden boven de garage van hun woonst. Dochter Albinef 1930-2011) kwam nog enkele jaren ter hulp om de uitbating verder te verzorgen maar daardoor haar eigen woning ter beschikking moest stellen aan een huurder.

Na de dood van Jef ( 1901-1995) en het einde van Albine's uitbating werd de café en woonvertrekken contractueel overgegeven aan de brouwerij die voor uitbreiding, en renovatie van inboedel en continuïteit bleef zorgen. Zodoende verschenen er in de loop der jaren verschillende huurders waaronder Eddy Beine en Martine Tachelet uit Mielen, René Grommen en Betty Deglin ook uit Mielen, een zekere Kitty van Hollandse oorsprong, Jeukenaar Eddy Ghoos en echtgenote Meugens hielden het zes jaar vol, vervolgens kocht zijn zus Jenny Ghoos het volledig gebouw en bleef gedurende dertien jaar of tot Nieuwjaar 2011 de uitbating waarnemen. Zij kon het gebouw inmiddels terug verkopen aan Gyba uit St-Truiden met zaakwaarnemer Falise uit Aalst.

Een niet nader gekende huurder verliet in minder dan een jaar het pand. Uiteindelijk sedert 2012 verschijnt het koppel Torn Vanbergen-Linda Velkeneers uit Nieuwerkerken en Mechelen-Bovelingen die van het café een brasserie maakten en fietscafé om tegenwoordig aan de verlangens van de nieuwe trend te beantwoorden.

Ursule Latour, geboren op 3.04.1879, was de moeder van zes zonen en een dochter . Haar echtgenoot Albert Bex, geboren op 19.11.1864, was fabrieksarbeider in het Luikse en pendelde met pak en zak één maal per week op en af met de trein. Dagelijks moest er toen nog twaalf uren geklopt worden en de Limburgse werklui verkozen om 's avonds ergens in de omgeving van de fabriek te blijven logeren. De inkomsten waren te krap om het gezinsleven volledig te bekostigen. Daarom hield Sule nog een koe en enkele varkens om te vetten . Aan de ouderdom van zestien jaar moesten de zonen trouwens tewerk gesteld worden om rond te kunnen komen in de algemene behoeften van het totaal gezinsleven dat ook geconfronteerd werd en te kampen had met de oorlogsjaren van 14/18 en haar naweeën.

Kort na WO I bood de gelegenheid zich toen aan om een café uit te baten in het voorste vertrek van de woning. Met bescheiden inrichtingskosten en de hulp van nabijgelegen schrijnwerkers en stielmannen startte Sule haar eerste stappen in de café uitbating. Zij kon vlug een kern van plaatselijke boeren lokken en enkele middenstanders die hun wekelijkse consumpties bij haar staminee kwamen centraliseren. Ze bouwde alzo stevige relaties op met de leden van de gemeenteraad en kon naderhand zelfs gronden ontfutselen van een paar boeren die het labeur stilaan beu waren. Rond de jaren dertig was haar gezinsbudget voldoende toegenomen door haar totale inkomsten bijkomend af te ronden via eigen fruitopbrengsten. Tijdens de toenmalige ontstane crisisjaren betekende dit een aardige steun aan haar kroost waarvan de meeste inmiddels huwden en met bouwplannen geconfronteerd waren.

Naast het café van Sule werd de aansluitende rijwoning van haar schoonbroer Henry Bex ,na diens dood en de verhuis van het gezin Mathijs-Bex in 1948 naar Houthalen, omgetoverd tot een café uitbating. Vooreerst huurden Roger Massa en echtgenote Maria Loix , bijgenaamd Maria Pejeng , het pand voor een periode van drie jaar. Het beoogde bezoekersaantal werd afgestemd op een jonger ogend publiek want Maria nam een jong zestien jarig meisje in dienst om in haar opzet te slagen. Voor het eindigen van haar huurcontract bouwde ze een nieuwe aangelegenheid tegenover de school. Na haar vertrek kocht de familie Guillaume Martin en Netje Helaers uit St-Truiden de caféwoning van Mathijs-Bex. Zij telde drie dochters en vier zonen.

Moeder Netje had reeds een kleine ervaring in St-Truiden opgedaan en startte zelf in Jeuk met zwier en glans haar nieuwe café. Haar bijnaam Netje werd snel verankerd in het uitgangsleven. In de herfst en winterperiode sierde een Waalse travestiet de zaterdag avond tussen 22 en 23 uur de aanwezige vaste bezoekers. Zijn aanwezigheidduur was getimed daar de taxi buiten de wacht hield. Gedurende een aantal jaar kreeg Netje bovendien de hulp van haar oudste dochter Josée die jeugdiger klanten op de tonen van de Jukebox amuseerde. Later trouwde Josée met Lucien Vannitsen, broer van Willy. Netje sloot caféleven af na de huwelijken van Josée en oudste zoon Jackie en vertrok terug naar St-Truiden in de winter 1959/60 terwijl haar Jeukse woonst overgenomen werd door Lucien en haar dochter Josée die om beurt een zoon en twee dochters voortbrachten. De grijs geverfde gevel van het pand is wel ongewijzigd gebleven na het overlijden van Lucien en vertrek van Josée nu het inmiddels in handen is van een nieuwe eigenaar.

18) Café bij" Letters ", later " De Trepke's " genoemd, Houtstraat - Boven

In een langwerpig pand bestaande uit woning en werkhuis opgericht in de 19 e eeuw door Schalenborgh Denis, kuiper en siroopmaker, die houten siroopvaten samenstelde voor doorverkoop met eigen product via o.a nabijgelegen winkel Bormans, ontstond het oorspronkelijke café " Letters" zo rond 1905. Dries Guilliams had zich het pand toegeëigend en zijn echtgenote Collette startte er een café met winkel. De bijnaam "Letters " zou uit de roepnaam van Collette voortvloeien . Collette was de over grootmoeder van Nelly Peetermans , ex-mevrouw Paul Koninckx . Nelly haar moeder Maria Guilliams, kleindochter van Dries, trouwde met Clement Peetermans uit Hundelingen. Hij was de schoonbroer van Joséphine die in het pand woonde na haar huwelijk met Jef Schepers(1905-1984), zoon van de oude " Thé " die aan de overkant van de straat woonde. Als er ooit een doodgewoon simpel en eenvoudig mens op de wereld verscheen dan is dit haast zeker Joséphine Guilliams (1909-1960).

In het voorvertrek van haar woonst baatte zij de kleine winkel uit met drankgelegenheid in hetzelfde lokaal. Haar echtgenoot, Jef Schepers was gewoon een fabriekarbeider die tewerkgesteld was in het Luikse en zich amper bekommerde met de uitbating van café en winkel. Haar inwonende vrijgezel en broer den dikke Clement, verbonden aan de NMBS, was de voortrekker van het cafébestaan. De toegang gebeurde via een zestal trappen in blauwe arduin tot In de kleine inkomhal waar de linkerdeur geopend werd met een dubbel belgerinkel. Het moet gezegd worden dat de sfeer in het café opgesmukt was door de geur en reuk van koloniale waren. Al bij al voelde de cafébezoeker zich thuis in deze kalme ruimte. Er heerste nooit geen " tralala " of klacht van de gebruiker want Finneke deed haar best om een goede smaakvolle pint in een stevig glas met oorgreep op te dienen. Kort na WO II hield zelfs de aankomende jeugd haar vergaderingen achter het venster van de voorgevel. Finneke baarde inmiddels een dochter, Jenny genaamd en stopte met alleen de

woonst. De steile toegangstrappen van vroeger werden via bloembakken en chicane op een sierlijker manier vervangen. De invaart helling kreeg een geslaagde klinkers bezetting en contrasteert perfect met de zijgevel in rode baksteen. Het geheel creëert nu een imposanter onthaal in een rustig decor zoals blijkt uit onderstaande foto na uitvoering der werken.

19) Café LINDEKENS en zaal Welkom, Houtsraat, 100 - Boven

In een mindere en kalme periode bood hij zijn diensten aan in de Jeukse suikerfabriek Sneyers & Beauduin C° waar hij als paardbegeleider de kleine interne vervoer van onderhoudproducten en suikerderivaten verzorgde tijdens de campagne. Toen de tweede wereldoorlog uitbrak ontsnapte zijn zoon Roger ( 1923-1991) nog aan zijn legerdienst maar hij borgde het radiotoestel op in de "gout" achter de keuken. Daar werd dagelijks in het geniep geluisterd naar de berichten die de Belgische regering van uit Londen doorseinde. Albert Haccuria, zoon van de hoofdonderwijzer die aan de overkant van de straat woonde, kwam tot twee keer per dag en 's avonds meeluisteren en een geheime zender aanhoren daar hij zelf als een hoofd van de weerstandsgroep die dagelijkse briefing ging overbrengen. De Duitse Gestapo had inmiddels weet van deze clandestiene overbracht van zendberichten en deed onverwacht een inval. Roger zette het haastig op een lopen en via de tuin sprong hij over de haag om zich in de velden te gaan verschuilen. De zwarte SS-delegatie ging zich verder laten gelden bij de hoofdonderwijzer en schoolgebouwen waar ze op zoek gingen naar de zoon maar alles vruchteloos onderste boven gooiden zonder afdoend resultaat.

Toen het Amerikaans leger in december 1944 kwam uitrusten in de schoollokalen gebruikten ze ook de zaal een paar weken als slaapvertrek. Onder de oorlog had Roger inmiddels ook zijn getuigschrift als accordeonspeler en coiffeur behaald en kon hij aan de leerstoel van zijn vader plaats nemen en klanten bedienen. In 1947 werd hij verliefd op een nieuw dienstmeisje dat in de naburige hoeve Sneyers tewerkgesteld werd en na enkele maanden met haar huwde. Jacquemin Romanie ( 1929-1982 ) , was afkomstig uit Klein-Vorsen , gaf haar job op en kwam inwonen bij de familie Lindekens waar zij als hulp in het huishouden de nodige steun kon verlenen daar haar schoonmoeder Julia in 46 overleden was en beide mannen haar aanwezigheid uitermate nodig hadden. Een jaar later werd hun zoon Joseph geboren.

Inmiddels had zich een nieuw zanghanen maatschappij gevormd die zondags  voormiddag wedstrijden in de zaal organiseerde. Na een vijftal jaar doofde deze hanenzang volledig uit en werd dit verlies gecompenseerd door het op touw zetten van kaartwedstrijden gepaard gaande aan mosselsouper en gelijktijdig door de heropbloei van de plaatselijke wielervedetten en koersen. De tapkraan debiteerde alzo wekelijks zijn voorraad tonnen bier en het vertier bleef op een leefbaar peil. Bij de kermissen stelde accordeonist Roger zijn orkest samen met saxofonist Missaire Herman of Moréa Guilliaume en drummer Julien van Seuris die tezelfdertijd komieke figuren uitbeeldde en de mensen aan het lachen bracht. Sommige bezoekers die wat gedronken hadden organiseerden al eens een weddenschap om langs de pilaar, die voor de toog stond, op te klimmen en met het hoofd driemaal het plafond te raken. Vader Joseph hield wel zijn hand over het hoofd van zijn zoon die de gewoonte aankweekte om tijdens het kappen zijn klanten op zich te laten wachten ingevolge sanitaire stop of smulpartij in de keuken.

In 1956 kwam een keerpunt tot stand toen de toneelgroep " Onder Ons " zich hergroepeerde en besliste om haar opvoeringen voortaan bij Lindekens te laten doorgaan. In de volksmond werd de café vermeld als zijnde " bij Jef van Tielja " verwijzend naar de moeder van Jef doch de zaal werd omgedoopt tot " Welkom " benaming en werd jaarlijks met een vijftal toneeloptreden gevuld. De lokale socialistische partij en vrouwen beweging hielden er op hun beurt hun grote bijeenkomsten en feesten. Ook particulieren lieten er familiebijeenkomsten en koffietafel voor begrafenissen doorgaan alsook oude strijders aangelegenheden , bal avonden van voetbalclub Daring Jeuk, terwijl de fanfare repetities bleef doorvoeren.

Tijdens de vijftiger jaren werd Roger nog vader van een dochter en zoon. In de beginjaren zestig probeerde Jos,oudste zoon van Roger, zijn kans te wagen als wielrenner. Na een poging van drie jaar hield hij het voor bekeken. De normale café uitbating liep alzo verder onder de hoede van Jef tot deze in 79 stierf. De toestand veranderde helemaal toen ook Romanie overleed in 82 en Roger eenzaam achter bleef en besliste om bij zijn zoon Dany te gaan inwonen. De lokale socialistische partij organisatie in overleg met de mutualiteit " De Voorzorg " is nadien overgegaan tot het verwerven van het volledige pand. De zaal werd gemoderniseerd, de scène verbouwd en een bijkomende keuken werd achteraan toegevoegd. De café zone werd kantoor voor de ziekenkas en vakbond terwijl de vroegere keuken omgebouwd werd tot een sanitair geheel. Tegenwoordig laat de slijtage overal littekens ontstaan en stortte het dak van de zaal in zodanig dat die totaal buiten gebruik gesteld is. Café en woonst worden verder nog benut door mutualiteit "de Voorzorg" en vakbond ABVV.

Ter gelegenheid van de kermissen werd er nooit een orkest ingehuurd. Het basis klantenbestand vloeide voort uit doorreizende handelaars en zakenlui eerder dan uit een resem Jeukenaars. De gelegenheid maakte de dief en Roger bleef na een paar jaar al eens onderweg hangen na het wegvoeren van een klant en dat viel niet in goede aarde met Maria. Op haar beurt trad zij meer op de voorgrond en bouwde nauwere relaties op met sommige bezoekers. Ruzies en disputen brachten onenigheid tot stand onder het kinderloze echtpaar. Het vast dienstmeisje moest dan maar deeltijds meer komen en Roger ging ze wekelijks bij haar woonst afhalen en terug thuis brengen. De verhouding onder het echtpaar werd steeds slechter en de scheiding hing in de lucht. Uiteindelijk gingen ze uiteen en Maria trouwde achteraf met een jonge Jeukenaar Joseph Loix en vestigde zich in Tienen waar ze een paar jaar nadien bevallen is van een zoon.

21) Café bij LECOCQ, Houtstraat, 132 - Boven

Het huwelijkskoppel Finie Lecocq(1903-1982) en Clement Parent(1895-1977) sloot zich aan bij de dolle naoorlogse jaren twintig om in het jaar van de bolhoed in 1927 op hun beurt een cafeetje te openen. Clement was handelsreiziger bij kruidenierswinkels en ontdekte wekelijks het winstgevend effect van café combinaties met winkel. Aangezien zij een koele kelder bezaten en hun voorste plaats ter beschikking stond was de beslissing snel genomen. Bovendien oefende Clement een bijberoep als fietsenmaker uit, het populaire vervoermiddel van dat ogenblik, in de garage van hun woning. Na zijn dagtaak en feestdagen besteedde hij zijn tijd aan herstellingen en nieuwe aanpassingen aan de toenemende velo's van de inwoners. Tijdens de wachttijden konden zijn klanten dan eveneens genieten van een drankje in het café. Clement was correct en efficiënt en kon met iedereen een interessant babbeltje slaan. De sympathie die Finie uitstraalde bij ontvangst van de herstellingskosten en het nuttigen van een drüpke rondde de zaken af.

22) Café bij Marie Vanslype, Leeuwerikstraat, nu Henri Stassensstraat - Boven

In dit kleine café uit de jaren twintig ontstonden de kiemen van het uitbaters leven bij Clara en Joséphine. Beide mooie meisjes waren erg geliefd. Clara ontpopte zich tot de vaste aantrekkingsrol van jongere klanten . Joséphine voelde dra dat haar rol op een hoger niveau beter tot uiting zou komen. Na haar behaalde diploma als coiffeuse trouwde ze met Basile Lemache en bouwde een woning met café in de Houtstraat. Haar zus Clara hield het vervolgens nog een paar jaar vol en kort na haar huwelijk verliet ze de ouderlijke woning . Marie oordeelde toen dat het welletjes geweest was en besloot om te stoppen tijdens de woelige periode van WO II.

Bij Jef en Léa leefde de droom dat hun kersverse dochter Marie-Thérèse later voorbestemd zou kunnen zijn om de zaak op te tillen of over te nemen . Inmiddels baarde Léa nog een eerste zoon, Lucien en na de oorlog een tweede , Armand genaamd. De nasleep van de oorlogsjaren die één te lage inkomen grens onder de werkende klasse en bevolking teweeg bracht bevorderde geenszins een groeiende café uitbating. De beslissing om ermee te stoppen was uiteindelijk het logische gevolg. Dat zijn oudste zoon twintig jaar later de traditie zou voltooien vermoedde hij niet.

24) Café Nond Spiek, later Concordia, Hasselbroekstraat, 168 - Boven

Toen Nond Nelis (Spiek) in de twintiger jaren dit café opende was het gebouw meer bescheiden dan de huidige foto toont. Achter de woonst lag een kegelbaan in open lucht en vervolgens een strookje koer en dan de tuin. Nond en echtgenote Marie Lejeune trokken wel goed hun streng en genoten van veel sympathie. Tijdens de crisisjaren hielden ze stand . Hun ligging halverwege de grote baan tussen Jeuk en bedevaartsoord St-Job betekende een voordelige halte voor de voorbij trekkende gelovigen of kermis wandelaars. Onder zijn vaste Jeukse klanten telde hij een groep kegelaars en kaartspelers die wekelijks de kas spijsden.

De oorlogsjaren waren ook moeilijk te verteren maar hun optimisme dreef boven en ze bleven volharden. Toen de plaatselijke coureur Theo Dingens in 1948 zijn eerste stappen in de wielrennerij ondernam vervoegde Nond vliegensvlug de opgerichte wielerclub. Aankomsten van wedstrijden voor zijn deur waren het logisch gevolg en brachten jaarlijks meer volk in zijn café. Hij genoot nog een tiental jaar van het caféleven maar om gezondheid redenen besliste Nond om er mee te kappen nadat hij een interessante doorverkoop van zijn gebouw met de brouwer Moureau uit Waremme had afgesloten.

Nauwelijks een jaar later werd de zaak opnieuw geopend door Maurice Groven uit Borgloon nadat hij een huurcontract met de brouwer had afgesloten. Zijn broer Jean woonde tegenover het café en was getrouwd met Josée Paques die er een beenhouwerij uitbaatte. Maurice kwam dus voordien regelmatig op familiebezoek bij Jean en bleef dan gewoonlijk hangen bij Spiek . Hij kende meteen vele trouwe klanten en had zichzelf al enkele malen laten gelden door zijn buitensporige beroeps werkzaamheden. Hij was een stoere gekende werker en verwierf vlug de bijnaam " Boom " , bijnaam die hij overdroeg naar het café. Hij kende natuurlijk op slag dolle uitbating jaren waaronder veel meer bierdebiet tot uiting kwam dan voorheen onder de periode van de oude Spiek. Alles was in trek gedurende zijn beleid maar zijn gezondheid zou hem parten spelen en in 1966 stierf hij.

Enkele maanden later nam Lucien Vanslype, zoon van Joseph, het initiatief om te onderhandelen met de brouwer uit Waremme. Lucien was het fabrieksleven dat hij al 23 jaar beleefde bij Maréchal & Ketin in Sclessins totaal beu. Hij was inmiddels getrouwd met Jeanine Bollen, dochter van plaatselijke Jeukse bierverdeler Wannes Bollen die te Hasselbroek op het kruispunt naar Corswarem en Waremme een tiental jaar een succesrijk café runde. De besprekingen werden tamelijk snel afgerond en het gebouw van Spiek werd nu eigendom van Lucien.

Dit café werd uitgebaat door Vanslype Judith ( 11.12.1888 - 28.11.1948) die gehuwd was met Schalenborgh Armand (17.10.1882-3.02.1964). Haar café was doorgaans meer in trek dan bij Maria en Bertus aan de overkant van de straat. Judith was geboren in Antwerpen en genoot over een kunstopleiding die haar als zangeres verbond aan de Luikse opera. Deze troef speelde zij ook uit bij kermissen en feestelijke momenten in haar café als de ambiance ten top gedreven was. Achter het gebouw legde ze een openlucht kegelbaan aan naast de hangar. Zodoende dreef ze haar vast klantenbestand op en kon zij teren op een doorlopend vertier in vrije zomeruren. Zij was de moeder van de gekende weerstander Arthur Schalenborgh ( 15.05.1912- 7.10.1999 ) die door toedoen van Judith in 1939 te Luik in het huwelijk trad met Jeanne Dubois ( 1.03.1916 ) afkomstig uit ons plaatselijke Boekhout.

Het koppel vestigde zich nadien definitief in Brustem. Arthur had tijdens de oorlog verschillende ondermijnende acties ondernomen tegen de Duitse nederzetting op de vliegbasis in Brustem. In zijn Jeukse geboortedorp had Tuur verschillende geheime privé locaties langs dewelke hij vluchtwegen kon laten starten voor gevallen en opgevangen geallieerde piloten. In zijn vrije tijd hield Tuur zich in Brustem intensief bezig met de activiteiten van de plaatselijke wandelclub. Na de oorlog jaren kreeg Judith problemen met haar gezondheid en ze hield het voor bekeken na de winter van 47-48. Uiteindelijk ^stierf ze in 1948 te Longchamp (Waremme) in de kliniek Notre-Dame terwijl haar echtgenoot jaren later overleed bij een van hun kinderen wonende in Herentals.

In de loop der jaren onderging deze woning diverse verbouwingen en kreeg de gevel een herschikking en frisse opknapbeurt door het aanbrengen van een nieuwe baksteen. De huidige garagepoort was oorspronkelijk een meervak vensterdeur met kleine rechthoekige ruitjes die toegang naar het cafégedeelte verschafte. De zijingang was toen niet afgesloten met een metalen hek .

Na sluiting van het café kort na WO II werd Bertha het dienstmeisje van proost Abbé Renard te Corswarem . Na diens geestelijke carrière vervoegde ze hem als thuishelpster in zijn appartement te Waremme. Het oud café lag jaren verlaten en te verkommeren maar wordt inmiddels bewoond door een Franstalig gezin.

Jefke Nélis en Louisa bouwden dit café in de dertiger jaren aangepast aan de behoeften van dat ogenblik. Een moderne uitsprong en terras gericht naar de kapel St-Job bezorgden de passant een aanlokkelijke visie over het geheel. Jefke had het voordeel dat Irma Gillard, vrijgezellin, de rol van gerant overnam. Als fiere en mooie vrouw vervulde zij een gemakkelijke aantrekkingsrol . Buiten de modale klant kon zij gegoede burgers in de weekdagen binnenloodsen zoals Waltere Jamar ,de kasteelheer die bijna dagelijks zijn champagne portie kwam proeven. Bovendien groeiden de relaties zeer snel en ontstond dra een nieuwe handboogschutters club met schietstand in de tuin. De comfortabele en moderne inrichting van het café met aansluitend een vertrek voor vergaderingen en toegang tot de feest zaal wekte ook de belangstelling van de duivenliefhebbers. Zij stichtten er hun lokaal " L' Epervier " en konden zonder problemen de ruimte benutten voor wekelijks inkorven voor prijskampen en zelfs hun vergaderingen en jaarlijkse feest vastleggen. Het succes en de strategische ligging op het kruispunt voor overgang van de provincie Limburg naar de provincie Luik had een enorm voordeel. Dit verklaart waarom vele vooroorlogse bedevaarders en andere gelovigen na bezoek aan de kapel St-Job een binnensprong waagden. Rond 1954 was de kous af. Irma kende stilaan zenuwproblemen deels door de ouderdom maar ook deels door het jarenlang vruchteloos wachten tot zich een huwelijk voltrok met haar verloofde Henry Paques. Zij sleet haar laatste jaren in een psychiatrische instelling te St-Truiden.

Ter herinnering hieronder een vooroorlogse staande petroleumlamp.

Onderstaande foto's tonen een bar inhoud uit de jaren 70 en deze van 2012.

Nawoord - Boven

Na kennisname van de inhoud van dit boek wens ik de lezer nogmaals de bijzonderste passages uit voorgaande eeuw te benadrukken.

De precaire levensomstandigheden naar aanloop van de 20ste eeuw dwongen de inwoners tot nauwere samenkomsten bij de caféhouders uit hun straat. Hun groepsgevoel in een eenvoudige accommodatie was de hoofdtroef. Weelde kenden ze niet. De meeste hadden slechts één paar schoenen, twee paar houten klompen en soms oude pantoffels om maar te zwijgen over het gebrek van ondergoed gebruik en het dragen van half versleten geërfde kledij. De sociale hulpkas was ontoereikend indien ze zelfs al bestond. De werkomstandigheden waren afmattend en ondermaats financieel beloond; de gezondheid toestand beperkte zich tot het optreden van één dokter per twee of drie gemeenten en een verpleegster of vroedvrouw. Het schoolgebouw bestond slechts uit één lokaal van 36 m2 en was onvoldoende bemand, velen bleven er hun broek verslijten tot ze de ouderdom van veertien jaar bereikt hadden en konden gaan werken.

Communicatie middelen waren niet gekend en verkeer en mobiliteit moesten nog open bloeien tot opeens de eerste wereldoorlog uitbrak en de oproep tot mobilisatie de productiefste inwoners naar het front loodste. Het ontbolsteren na de " Groote Oorlog" had tot gevolg dat de levensvreugde opnieuw voor het grijpen lag en leute of plezier het gebruik of drankverslaving teweeg bracht na het werk en in de vrije tijd. De vele cafés die toen ontstonden dreven hun inkomen omhoog ten koste van de nefaste alcohol uitwerking op de overtollige gebruikers. De Jeukenaars doopten zich in de ogen van omliggende dorpsbewoners tot de "zuipers".

Door het ontstaan van de crisis rond de jaren dertig werd die trend enkele jaren ingetoomd totdat halverwege dit decennia de ontspanning een nieuwe start kreeg tot aan de fatale vooravond van WO II. In die periode ondergingen de klassieke orgel dansavonden in de cafés de concurrentie van stomme cinema vertoningen en toneelopvoeringen. Alleen tijdens de kermissen draaiden de cafés op volle toeren op voorwaarde dat ze een populair harmonica gezelschap opstelden dat beantwoordde aan de gunst van de dorpelingen. Het invoeren van radio's en de aanleg van luchtleidingen voor telefoonverbinding kwam niet volledig tot ontplooien door het uitbreken van het nieuw wereld conflict. De heropstart vanaf 1945 verliep met horten en stoten tot in de vijftiger jaren de modernisering een aanvang nam in de wereld. Naar aanloop van de golden sixties was de plaatselijke koopkracht echter nog onvoldoende om een snelle ommekeer of wonderen in de levensomstandigheden tot stand te brengen. Het normaal weekloon van een gewone werkman bedroeg toen om en bij de 1250 Fr of ongeveer 32.00 € terwijl een chef atelier of bediende het maandbedrag van 6 a 7.000 Fr of 175.00 € verdiende. De enkele dagen betaald verlof of vakantieperiode waarover een werknemer beschikte werd meestal aangewend om bij de fruitboer te gaan werken en het extra inkomgeld te besteden aan verbouwingen of aanvullend huishoudelijk comfort uitrusting zoals koelkast, diepvriezer en TV en hier en daar een telefoonverbinding. De drang en de mogelijkheid naar vakantie verblijf aan kust of buitenland kwam pas in de zestiger jaren langzaam aan tot uiting voor de gezinnen. Het vertier in de stamcafés slonk hierdoor in zekere mate al was die afslanking ook te wijten aan de nieuwe levenswijze van de uitgaande jeugd. Een andere trendsetter in het leven van de uitbaters was onafwendbaar al moesten ouderen sneuvelen ingevolge nieuwe opgelegde wetgevende verplichtingen. Een nieuwe aanpak werd het motto voor iedereen en mede door het verruimen van het nationaal beleid in verkeer en infrastructuur steeg ook de behoefte tot het bezit van een eigen gemotoriseerd vehikel. De samenhorigheid onder de dorpelingen en de wijk of straat spirit begon hier stilaan onder te lijden met het gevolg dat de drang tot het klassieke cafébezoek totaal verwaarloosd werd. Eens dat de tachtiger jaren in het bereik bleken sloeg een nieuwe crisis toe met een devaluatie van onze munt tot gevolg in 1982. De helft van de overblijvende caféhoudsters gaven toen de pijp aan maarten. Tien jaar later trad een herstel op en wereldwijd ontpopte zich de telecommunicatie als een wondermiddel en elektronische snelweg die extra kosten opeiste voor zelfstandige bedrijven en jeugd behoeften. De café uitbaters die op termijn wensten te overleven waren gedoemd om innovatie door te voeren. De investeringen schrikten velen af zodanig dat alleen de cafés waar nog traditionele nevenactiviteiten voor de inkomsten garant stonden de deuren niet sloten.